Ayak bileği kırığı, Ayak bileği anatomisinin tepe kısmı üç kemikten oluşmaktadır. Tibia adı verilen incik kemiği, Fibula adı verilen kaval kemiği ve talus adı verilen ayak bileği kemiğinden oluşmaktadır. Ayak kemikleri, ayak bileğindeki eklemlerin tepesinin etrafında kepçe içinde oturmuş durumuna denilir. Bu durumda ayağın yukarıya ve aşağıya doğru hareket etmesine izin vermektedir.
Ayak bileği her iki tarafta hissedilen yuvarlak çıkıntılar, alt bacak kemiğinin en son bitim noktasıdır. Ayak bileği kırığı genellikle tek bir nedene bağlı kalmadan trafik kazalarından, düşmelerden, travmalardan dolayı ayak bileğinde bu üç kemikten birinde kırık meydana gelmektedir.
Ayak Bileği Kırığı Neden Olur?
- Düşmeler: Yürürken ya da koşarken bir yere takılma sonucunda ve yüksek bir yerden atlarken atlamalar sonucunda ayak bileği kırığı oluşabilir.
- Trafik kazaları: Kazalar sonucunda ayak bileği kırılabilir ve bunun aynı sıra cerrahi işlem gerektirecek operasyonlar görülebilir.
- Burkulma: Ayakların bazen yanlış yere gelmesi ve yanlış atılan adımlar burkulmalara sebebiyet verebilir. Bu durum da kırıklık oluşturabilir. Ayakların en yaygın kırılma nedeni mobilyaya çarpılmasından ötürü oluşan kırıklıklardır.
- Ayağa alınan ağır darbeler: Ayağın üzerine düşen ağır yükler ayak bileğinin kırılmasına neden olabilmektedir.
Ayak Bileği Kırığı Belirtileri Nelerdir?
- Ayak bölgesinin üstünde ve bilek çevresinde şişme ve morarmaların görülmesi
- Şiddetli oluşan ağrılar
- Ayak üzerine basamamak
- Dokunma esnasında hassasiyet olması
- Kemiğin yeniden çıkması
- Ayak bileğinin şeklinde bozukluklar olması
Bu gibi durumlar sonucunda ayak bileği kırığı meydana gelebilmektedir.
Kırık oluşumu olduğunda ligamentler zarar görmüş olabilir. Bu sebeple kırığın belirlenmesi için bilgisayarlı tomografi, röntgen ve kemik taramalarının yapılması gerekmektedir. Bunun yanı sıra iki veya üç yönlü yapılan radyografilerle tanı konulabilmektedir.
Ayak Bileği Kırığı Tedavi Yöntemi ve Tedavi Süresi
Bütün ayak bileği kırıklıklarında ilk olarak tedavi planı yapılmaktadır. Tedavi planında kırığın ayrışma miktarı, hangi nedenlerden dolayı ortaya geldiği, eklem yüzeyine ilerleyip ilerleyememesi ve kırıkla birlikte doku zedelenmeleri ve bağ yaralanmalarının varlığı göz önünde tutulmaktadır. Eğer ayak bileği kırığı ayrılmamış ise ligament hasarı veya eklemlerde ölüm yoksa destek cihazları ve bacak alçısı ile tedavi edilmektedir. Eğer ayak bileği kırığı çok parçalı ve aşırı darbe almışsa cerrahi operasyonlar ile tedavi edilmektedir. Cerrahi operasyonda kemiklerin yerinde durabilmesi için metal, plak vidalar, teller ve gerilim bantları kullanılmaktadır.
Ayak bileği kırığı eğer alçılama yöntemi ile tedavi edilmişse 4-6 hafta arasında ayağın üzerine yük bindirmeden tedavi yapması gerekmektedir. Yani alçının o süre kadar durmalıdır. Alçı çıkarıldıktan sonra ayak bileğinin tekrar harekete başlamadan önce düzenlenmesi amacıyla fizik tedavi ve rehabilitasyon programı başlamaktadır. Ameliyat olan bireylerde ise bu durum normale dönme süresi 3 ve 6 ay arasında değişebilmektedir.
