Ayak Yaraları

Ayak yaraları, genellikle ileri yaşlarda sıkça yaşanan önemli bir sağlık sorunudur. Bu sorunun ileri yaşlarda ayak kaybına sebep olma ihtimali olacağından önemsenmesi gerekir. Yetişkin kişilerde %1 oranında görülürken, 65 yaşını geçmiş kişilerde %3-4 oranında ayak yaraları oluşur. Bu yaraların oluşumunda pek çok neden olsa da şeker hastalığı nedeniyle oluşan yaralar oldukça fazladır. Şeker hastası olan kişilerin %15'inde ayak yaraları oluşmakta ve bu durum ayak kayıplarına yol açmaktadır. Şeker hastalığıyla birlikte damar sorunu bulunmayan hastalarda ayak bakımı ve ilaç tedavisi uygulanarak, ayak yaraları daha kolay iyileştirilmektedir. Ancak iyi bir ayak bakımı sonucunda 1-2 haftada iyileşmeyen ayak yaralarında yine damar sorunları ihtimali düşünülmelidir.

Diyabete bağlı ayak yaraları: Diyabete bağlı olarak gelişen yaraların sebebi damarsal sorunlardan kaynaklanan sinir hasarı ya da kanlanma azalmasıdır. Diyabet tanısından sonraki bir yıl en riski dönemdir. Sinir hasarına bağlı gelişen yaralar sıkça görülür. Ayaklarda duyu azaldığından, üzerine bindirilen yük sonucunda doku hasarı meydana gelmektedir. Duyu hissinin azalması dokunma, ısı, basınç, eklem hareketinin algılanması duyumlarında azalmaya neden olur. Periferik damar rahatsızlığı diz ve topuk arasında yer alan damarları etkisi altına alır. Dokulara yeterince kan gitmemesi nedeniyle doku hasarı gelişmeye başlar. Sinirlerde olan hasar ayakta terlemeye engel olarak cildin kurumasına ve çatlamasına sebep olup, enfeksiyon oluşumunu hızlandırır. Ayak yaraları basınç, uygunsuz ayakkabılar, travmalar gibi mekanik stres sonunda gelişmeye başlar. Eklem hareketlerindeki azalma, nasırların düzgün yapılmayan tedavisi, ayak temizliğinin yeterince yapılmaması gibi nedenlerde enfeksiyona sebep olabilir. Ayağın acil olarak tedaviye ihtiyacı olduğu aşağıdaki durumlara göre belirlenir;

Tedavi sırasında yatak istirahati, kan şekerinin kontrolü, damardan antibiyotik tedavisi, dokuların cerrahi yolla tedavisi ve düzenli olarak pansuman yapılması gerekir.

Toplardamar yetmezliğine bağlı olarak gelişen ayak yaraları: (Venöz yetmezlik) bu yaralar çoğunlukla ayak bileğine yakın yerlerde gelişir. Yaranın çevresinde kahverengiye çalan renk değişimi, bacakta şişlik ve ağrı gibi belirtiler gözlenir. Eğer rahatsızlığa doğru tanı konularak, tedavi edilirse bu yaralar hızla iyileşme gösterir. Yetmezlik gösteren damarın lazer ya da cerrahi yolla ortadan kaldırılmasıyla tedavi edilebilir.

Atardamar tıkanıklıklarına bağlı gelişen ayak yaraları: bu soruna bağlı gelişen ayak yaraları en fazla topuk v e parmaklarda görülür. Hatta bazı hastalarda yara gelişmeden bile parmaklarda morarma ve siyahlaşma oluşur. Hastalarda ağrı, solukluk ve soğukluk gibi belirtiler ayak yaralarına eşlik eder. Bu yaraların oluşumunda dokulara yeteri kadar kan gitmemesi ve dokuların oksijenden mahrum kalmasıdır. Tedaviyle bölgeye giden kan akımı arttırılmaya çalışılır. Bu sebeple atardamarlara balon ya da stent uygulaması yapılabilir, cerrahi yöntemler uygulanarak kan akımı arttırılabilir. Bu şekilde yaralarda hızla bir düzelme sağlanır.