Ayak Kasları

Ayak kasları, ayak içinde bulunan kaslar parmaklarının bükülmesini, açılmasını sağladığı gibi tonusları ile ayağın kavislerini belirlemeye yardımcı olma görevini üstlenir. Ayağın yapısı içinde sadece ayağı ilgilendiren kaslar olduğu gibi, bacağı ilgilendiren kaslarda bulunmaktadır. Bacakla ilişkili olan kaslar ayak bileğinin geriye, sağa ve sola bükülme, tabana, ileriye hareket etme gibi farklı hareketlerini yapmasını sağlar. Bunlar arasında baldır kası, tibia ve fibula kemiklerinin önündeki tibialis anterior kası sayılabilir.

Ayak bileği eklemiyle ayak kemikleri arasında meydana gelen eklemler üstünde olan kaslar uzun ya da kısa yapıda oluşmuştur. Bu kasların yapısı elde bulunan kaslara benzemektedir. Özellikle uzun kaslar birden çok eklem üzerinde etkili olmaktadır. Böylece değişik fonksiyonların ortaya çıkmasını sağlarlar. Bu kaslardan bazıları sonuç kirişleriyle, ayak kubbesini desteklemeye yardımcı olurlar. Ayak bileği ekleminde bu şekilde fleksion ve ekstension olarak iki ana hareket elde edilmektedir. Bu eklemin anatomik yapısının gereğini bu hareketlerin yapılması şarttır. Ayaktaki bu hareketler dorsal fleksion ya da plantar fleksion olarak adlandırılır. Ayak iskeletinde yer alan büyük kemiklerden talus kemiği calcaneus ve os naviculare arasında eklemi oluşturmaktadır. Bu eklemin ortamına göre ayakta supinasyon ve pronasyon hareketleri yapılabilmektedir. Ayak bileğinin eklemine uygun ana hareketleri oluşturan önemli kas grupları vardır. Bu kasların bir kısmı sadece ayak ekleminde etkilidir. Diğerleri ise kuvvetli ve uzun kirişleriyle ayak parmaklarına kadar uzanır. Bu kaslardan bazıları doğrudan bacak kemiklerinden başlar. Diğerleri ise bacak kemiklerinin arasından sağlam aponevrotik yapıdan itibaren başlar. Az da olsa uyluk iskeletinden başlayan kaslar da bulunmaktadır.

Genel olarak bacakların ön kısmında lokalize olmuş kaslar ayağa dorsal fleksion, arka kısmında olanlar ise planter fleksion yaptırır. Bacağın dış yanında bulunan kaslar ise pronasyon hareketinde etkili olurlar. Bu kasların tamamına yakını ayak bileğine yaklaştıkları zaman kirişleşirler. Ayak kısmında kasların kuvvetli olanları ve ince olan kirişler yer alır. Böylece hareketlerin kolayca yapılması ve kuvvetlerin nakli üst seviyede sağlanır. Ayağın normal görünümü ve fonksiyonları yapmasını sağlayan kubbemsi şeklin her şekilde korunması gerekir. Bacaklardan ayaklara kadar inen kas girişlerinin bu kubbemsi yapının korunmasında büyük rolü bulunmaktadır. Bu kas kirişleri ayağı iki taraftan sararak, üzengi gibi askıya almıştır. Böyle olması ayak kubbesinin aşağıya doğru çökmesini önlemektedir. Kasların fonksiyonlarını yapmaması durumunda pes planus yani düztabanlık sorunu ortaya çıkmaktadır. Ayak iskeletini oluşturan kısa kemiklerle ayak parmakları arasındaki kısa ve küçük kaslar farklı görevler üstlenmiştir. Bu kasların başlangıçları ve bitişleri ayak iskeletindeki küçük kemikler üzerindedir. Ayak tabanındaki kaslar ayak sırtında bulunan kaslara göre daha fazladır. Burada bulunan bazı boşlukları doldurur, fakat hareketlerde bir önemi bulunmamaktadır. Bunların görevi kemikler arasında ilişkileri düzenlemek ve ayak kubbesini desteklemektir. Yürüyüşte ayak parmaklarının bükülmesine yardım etmek, ayağın yerle temasını daha fazla sağlamaktadırlar.