Ayak iskeleti, ayakların iskeletinin her birinde toplam 26 tane kemik bulunmaktadır. Ayaklar vücudun en altında olan, yürümeyi, dik durmayı ve vücudun durum değişikliklerinde dengeyi sağlayan bir organdır. Vücudun ağırlığını taşıdıklarından ve zeminle temas ettiklerinden, organlarımız içinde fiziksel olarak en fazla zorlanan uzuvlardır.
İskelet yapısına rağmen bu kadar fazla yükü taşıması, ayakları önemli bir konuma getirmektedir.
Ayak iskeletinde bulunan kemik yapıları nelerdir?
- Ayak bileği kemikleri (Tarsal kemikler)
- Ayak tarağı kemikleri (Metatarsal kemikler)
- Parmak kemikleri (Phalanx)
Ayak iskeletinde üç grup olarak bulunan kemik yapıları, üzerinde bunlara yapışan kas ve adalelerden oluşur. Bir ayakta 26 tane kemik, 33 tane kas ve yüzden fazla bağ bulunmaktadır. Yeni doğan bir çocukta ayak iskeleti kemik bulunmayan, kalsiyum içeriğine sahip olmayan elastik ve yumuşak yapılardan oluşur. Çocuklarda ayaklardaki kalsiyum 10-12 yaşında tamamlanır. 50 yaşından sonra ise ayak iskelet yapısına 2 tane daha kemik ilave olur. Bu kemikler metatarsal kemiklere eklenir. Bu sayede iskeletteki kemik sayıları 28 adet olur.
Ayak iskeletindeki kemik yapılarının özellikleri nedir?
- Ayak bileği veya topuk kemikleri: Bu kemikler ayağın arka kısmında yer alır. Bunlar ayak iskeletindeki en kuvvetli ve en büyük kemiklerdir. Bu kemikler iki sıra halinde toplam yedi kemikten oluşur. Bu kemikler topuk kemiği (Calcaneus), kayıksı kemik, âşık kemiği, 3 adet kama kemik ve küpe benzer kemikten oluşur.
Ayaktaki en büyük kemik topuk kemiğidir. Bu kemik âşık kemiği ile ayağın arka kısmını oluşturur. Aşık kemiği, kaval kemiğiyle birlikte kamış kemiğinin meydana getirdiği çatalın içine sokulmaktadır. Topuk kemiği ve âşık kemiği arasın da bulunan ekleme topuk eklemi adı verilir. Bu eklem ayağın dikey ekseni çevresinde oynamasına ve iç yanla dış yan bölümünü kaldırmaya yarar.
- Ayak tarak kemikleri: Bu kemikler beş tane ince ve uzun kemikten meydana gelmiştir. Yaşı 50'nin üstünde olan kişilerin ayağının iç bölümünde tarak kemiğinin alt tarafında iki kemik oluşumuyla birlikte toplam yedi tane olurlar.
- Parmak kemikleri: Bu kemikler ise baş parmakta iki tane, diğer parmaklarda üçer adet olmak üzere 14 tanedir. Bu kemiklerin bütünlüğü ve fonsiyonelliği bağlar ve kaslarla sağlanır.
Ayaklarda bulunan arklar vücut ağırlığının zemine aktarıldığı önemli oluşumlarda vardır. Dik duran bir kişinin vücut ağırlığının %50'si ayak bileği kemiklerine, %25'i ilk tarak kemiği başına gider. Bu sayede vücut ağırlığı ayakları üzmeyecek şekilde eşit olarak dağıtılır. Ayak iskelet yapısında bulunan kemikler yürüme sırasında yaylanırlar. Bu hareketi yapmaları eklem kasları tarafından sağlanır. Büzücü ve açıcı kaslarla hareket eder. Büzücü kasların en önemlisi baldır ikiz kaslarıdır.
