El ayak hastalığı, ağız bölgesini de etkileyen viral bir hastalıktır. Genellikle 5 yaş altı çocuklarda görülen rahatsızlık, yetişkinleri de az da olsa etkisi altına alabilir. El ve ayaklarda döküntü ve ateşle birlikte kendini gösterir. Bu rahatsızlık poliovirüs, echo virüs, coxacki virüs gibi virüslerden oluşmuş enterovirüs ailesi nedeniyle oluşur. En fazla coxsackie virüs A16 buna neden olur. Özellikle enterovirüs 71 bu rahatsızlığın salgın hale gelmesine neden olur. İştahsızlık, boğaz ağrısı, ateş gibi belirtiler oluştuktan sonra ağrılı içi su dolu döküntüler oluşur. Kırmızı küçük lekeler giderek ülserleşme eğilimi gösterir. Bu deri döküntüsü 1-2 günde gelişim gösterir. El ayalarında, ayak tabanında düz döküntüler oluşur. Bazıları su toplama eğilimi gösterir. Döküntüler nadir olarak dizlere, kalçaya ya da genital bölgeye kadar iner. Bebeklerde yutma güçlüğü gösterebilir. El ayak hastalığında döküntüler belli bölgelerde sınırlı olarak kalabilir.

Hastalığın döküntü vermesinin ardından nadir olarak aseptik menenjit ya da ensefalit gibi komplikasyonlar gelişebilir. İnsandan insana direkt temas yoluyla bulaşan rahatsızlıkta virüsler boğaz bölgesine, gaita ve döküntülerin içine yerleşir. Oral yolla ya da lezyonlara yapılan temas hastalığın bulaşması için yeterlidir. Hastalar iyileşse bile belli bir süreyle taşıyıcı olarak kalırlar. Bu yüzden tam olarak iyileşme gösterene kadar hastaların izole edilmesinde fayda vardır. Yetişkinlerde oluşan hastalık herhangi bir belirti vermeden geçirilebilir. Başka ağrılı yaraya sebep olan hastalıklarla karıştırılma olasılığı bulunmaktadır.

Hastalığa doğru tedavi uygulayabilmek için teşhisin doğru yapılması gerekir. Hastanın yaşı, döküntülerin durumu, semptomlar doğru değerlendirilmelidir. Döküntülerin olduğu alanlarda virüsün tespit edilebilmesi için numune alınması gerekir. Bu numuneler PCR yöntemiyle virüs izole edilmeli ya da hastalığa sebep olan virüslere karşı antikor üretimi yapılmalıdır.

Bu rahatsızlığın öncelikle tanısı konulmalıdır. Hastalığın oluşmaması için koruyucu bir aşısı bulunmamaktadır. Bu nedenle sağlıklı kişilerin hasta olanlarla teması engellenmelidir. Temizlik kurallarına dikkat edilmelidir. Tuvalet sonrası temizlik kurallarına uyulmalı, el ve ayak temizliğine dikkat edilmeli, çocukların bez değişimi sırasında eller mutlaka yıkanmalıdır. Çocukların en fazla temas ettiği oyuncakların temizliği ve dezenfekte edilmesi sağlanmalıdır. Hasta olan kişilerle temas etmemeye ortak kullanılan eşyaları ayırmaya çalışılmalıdır. Hastalığın spesifik bir tedavisi bulunmamaktadır. Ancak belirtilerin azaltılması için ateş düşürücü ve ağrı giderici ilaçlar kullanılabilir. Yaralar için solüsyonlar kullanılmalı ve dezenfekte edilmelidir.